CMV en zwangerschap
Hier vind je alle informatie rond een infectie met CMV tijdens de zwangerschap.
Via onderstaande Q&A bieden we een antwoord op al je vragen.
Wat is CMV
Cytomegalovirus is een lid van de familie herpes virussen. Het is de meest voorkomende aangeboren infectie in de Westerse wereld. 1,5% van de pasgeboren baby's heeft CMV; het komt dus veel vaker voor dan toxoplasmose, open rug (spina bifida) of Down syndroom.
Een infectie met (CMV) is veelvoorkomend en meestal onschuldig. Als volwassene vertoon je hooguit wat verkoudheidsklachten. Maar voor het ongeboren kind kan het virus ernstige gevolgen hebben. Symptomen kunnen variëren van gehoorschade tot ernstige ontwikkelings- en motorische achterstand.
Wanneer loop ik een risico?
Niet iedereen loopt een ernstig risico op een CMV infectie. Wanneer je al eerder CMV doormaakte en dus afweerstoffen (antilichamen) hebt aangemaakt, heb je veel minder kans om het virus door te geven aan je kind.
Maar als dit de eerste infectie is - een 'primaire infectie'-, die vroeg in de zwangerschap voorkomt dan wordt het virus in 1 op 3 gevallen doorgegeven aan de foetus. Tijdens deze eerste besmetting bouwt je lichaam antilichamen tegen CMV. Zo een primaire infectie later in de zwangerschap wordt in 60-70% doorgegeven maar is op dat moment maar zelden schadelijk voor de foetus.
Het virus blijft na genezing sluimerend aanwezig in je lichaam en kan later opnieuw activeren. Wanneer en waarom dit gebeurt is nog onduidelijk. Daarnaast is het ook mogelijk om met een tweede CMV virus besmet te worden. In beide gevallen noemen we dit 'secundaire infecties', er zijn al antilichamen aanwezig en het risico om het virus door te geven tijdens de zwangerschap is < 2%.
Het virus komt voornamelijk voor bij jonge kinderen tussen de leeftijd van 2 -3 jaar. Mama’s die al een kindje hebben of regelmatig met kleine kinderen in aanraking komen lopen dus een hoger risico.
Hoe kan ik een CMV infectie voorkomen?
CMV wordt doorgegeven via contact met verschillende lichaamsvochten zoals speeksel, stoelgang, urine, moedermelk, bloed en tijdens seksueel contact.
Om te voorkomen dat je tijdens je zwangerschap besmet raakt met CMV is het belangrijk om volgende adviezen zo goed mogelijk op te volgen doorheen de hele zwangerschap maar VOORAL in het eerste trimester:
Wanneer je nog geen antilichamen tegen CMV hebt zijn deze maatregelen EXTREEM belangrijk. De aanwezigheid van antilichamen kunnen we opsporen in je bloed.
Hoe weet ik of ik besmet ben?
Een primaire infectie kunnen we opsporen in het bloed.
Met twee opeenvolgende bloednamen kunnen we detecteren of je recent een primaire infectie opliep. Dit laat je het best nakijken wanneer je van plan bent om zwanger te worden: enkel dan wordt de test terugbetaald.
Wanneer je zwanger bent, is het zeer nuttig om je antilichamen na te kijken tijdens het eerste trimester (< 14 weken). Helaas wordt deze test (nog) niet terugbetaald en kost gemiddeld 2x17 euro.
Wanneer er al antilichamen aanwezig zijn is een secundaire infectie nog mogelijk; dit kunnen we niet opsporen. Gelukkig wordt een secundaire infectie maar zelden doorgegeven aan je baby.
Hoe weet ik of mijn baby besmet is?
Wanneer we aan het begin van je zwangerschap een primaire CMV infectie vaststellen zal je huisarts of gynaecoloog je verwijzen naar een perinataal centrum voor een uitgebreid gesprek rond de risico's, de mogelijke behandeling en de verdere diagnose en opvang. Er is een kans van 1 op 3 dat de infectie via de placenta (moederkoek) bij de foetus terechtkomt.
De diagnose van een foetale infectie kan met grote nauwkeurigheid en zeer beperkt risico met een vruchtwaterpunctie worden nagekeken. Wanneer er geen DNA van het CMV virus wordt gevonden in het vruchtwater is dit zeer geruststellend en loopt de baby GEEN risico op ernstige gevolgen.
Een besmettingen in het vruchtwater betekent niet dat de baby ernstige gevolgen van deze infectie zal vertonen. Slechts 1 op 3 kinderen ontwikkelen gevolgen, 65% vertonen helemaal geen symptomen. Bij een vruchtwaterpunctie die positief is voor CMV zal je dus gedurende het verdere verloop van de zwangerschap regelmatig opgevolgd worden met gespecialiseerde echografie en een MRI scan.
Is er een behandeling? - De Treat CMV studie
Wanneer we op echografie een ernstige aantasting van de foetus ontdekken te wijten aan een CMV infectie, kunnen we geen behandeling aanbieden. Een zwangerschapsafbreking kan tot de opties behoren bij zeer ernstige aantasting.
Bij een mildere graad van aantasting kan er na de geboorte met Valganciclovir gestart worden om de gehoorschade af te remmen. Deze medicatie heeft bijwerkingen, de voor- en nadelen worden dus goed afgewogen door de kinderarts.
TreatCMV studie
Recente studies tonen aan dat het risico om CMV door te geven aan de foetus met 66% vermindert na behandeling met Valaciclovir, een virus-remmend middel. Valaciclovir is een gekend geneesmiddel maar wordt voor CMV infecties tijdens de zwangerschap nog niet terugbetaald. Hiervoor is er meer onderzoek nodig naar de werking en de veiligheid.
Studie opzet
Zeven Vlaamse perinatale ziekenhuizen werken samen om de preventie van CMV door middel van Valaciclovir aan te tonen. Ons doel is om de bekendheid van CMV te vergroten bij zwangere vrouwen, om screening (antilichamen opsporen in het bloed van mama) standaard aan te bieden en om Valaciclovir te starten wanneer tijdens de screening een CMV infectie bij mama wordt vastgesteld. Je kan deelnemen wanneer een primaire infectie werd vastgesteld op ten minste twee bloednames t.e.m. 13w6d zwangerschapsduur.
Wat houdt dit in voor jou
Na het vaststellen van een primaire infectie en de volledige uitleg over het opzet van de studie, inclusief de opvolging van je baby, kijken we na of er geen tegenaanwijzing is om de medicatie in te nemen.
De behandeling houdt in dat je, om de overdracht van de infectie naar je baby toe te voorkomen, 4x4 tabletten Valaciclovir per dag inneemt vanaf het ogenblik van bevestiging van de infectie tot aan het tijdstip van de vruchtwaterpunctie (rond 20 weken zwangerschap). We volgen je nauwgezet elke twee weken op. Na min. 8 weken behandeling gebeurt er een vruchtwaterpunctie om CMV in het vruchtwater op te sporen.
Nadien kom je regelmatig op controle met gedetailleerde echografische onderzoeken en een MRI onderzoek.
Ook na de geboorte wordt je baby getest op CMV (urine onderzoek, bloedonderzoek, echo van de hersenen en een MRI). Om alle onderzoeken in goede banen te leiden, gebeurt de bevalling in één van de zeven deelnemende ziekenhuizen. We zien jullie nadien jaarlijks terug tot de leeftijd van 5 jaar om ook op lange termijn de gehoor- en hersenfunctie te blijven volgen.
Wat gebeurt er na de geboorte?
Een kind met CMV wordt in Vlaanderen nauwgezet opgevolgd dankzij een sterk netwerk van kinderartsen, neus-keel-oor artsen, neurologen,... . Er wordt een opvolgingstraject uitgestippeld voor je kindje dat geleid wordt vanuit het COS (centrum voor ontwikkelingsstoornissen). Voor meer informatie verwijzen we je graag naar de website https://cmvreg.be/information-for-patients/.